(ភ្នំពេញ)៖ ថ្លែងក្នុងពិធីបើកសិក្ខាសាលាស្តីពី ការផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវ អំពីការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការព្យាបាលបង្ការជំងឺរបេងសម្ងំ ក្នុងចំណោមអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅកម្ពុជា (OPTICAM) លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត យក់ សម្បត្តិ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសុខាភិបាល បានស្នើឱ្យសិក្ខាកាមទាំងអស់ ចូលរួមពិនិត្យមើល និងពិភាក្សាលម្អិតលើលទ្ធផលនៃការសិក្សានេះ ទាំងចំណុចល្អ និងចំណុចខ្វះខាត ដើម្បីជាបទពិសោធន៍ក្នុងការបន្តពង្រីកការព្យាបាលបង្ការជំងឺរបេងសម្ងំក្នុងចំណោមអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ឱ្យបានគ្រប់ៗគ្នា ដើម្បីរួមចំណែកកាត់បន្ថយការស្លាប់ដោយសារជំងឺរបេងរបស់អ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ និងសំដៅសម្រេចគោលដៅយុទ្ធសាស្រ្តជាតិបញ្ចប់ជំងឺរបេងឆ្នាំ ២០៣០។

សិក្ខាសាលាខាងលើនេះ បានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃ២៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ នាសណ្ឋាគារកាំបូឌីយ៉ាណា ដែលមានអញ្ជើញចូលរួមលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ម៉ៅ តាន់អ៊ាង អនុរដ្ឋលេខាធិការ លោកសាស្ត្រាចារ្យជំនួយ អ៊ុក វិជ្ជា ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត​ ឃុន គឹមអ៊ាម អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិកំចាត់រោគរបេង និងហង់សិន Prof. André SPIEGEL នាយកវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រកម្ពុជា តំណាងអង្គការ CHAI ប្រធាន/អនុប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលរាជធានី-ខេត្ត ប្រធានកម្មវិធីប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍រាជធានី-ខេត្ត មន្រ្តីអភិបាលកម្មវិធីរបេងរាជធានី-ខេត្ត បុគ្គលិកមកពីសេវាព្យាបាលជំងឺអេដស៍ មន្រ្តីអភិបាលកម្មវិធីរបេងសុ្រកប្រតិបត្តិ ដែលមានសេវាព្យាបាលជំងឺអេដស៍ តំណាងអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ទាំង២៥រាជធានី-ខេត្ដ និងអង្គការជាដៃគូ និងមានការចូលរួមតំណាងមកពីវៀតណាម សរុបប្រមាណ ២៥០នាក់។

គោលបំណងនៃការសិក្សា OPTICAM លើការអនុវត្តការព្យាបាលបង្ការជំងឺរបេងដោយរូបមន្តខ្លីរយៈពេលបីខែ 3HP លើអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ត្រូវបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ២០១៩ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវអត្រាព្យាបាលបង្ការ ជំងឺរបេងសម្ងំក្នុងចំណោមអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ដែលមកទទួលសេវាព្យាបាលជំងឺអេដស៍ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ សិក្ខាសាលានេះគឺជាឱកាសមួយ ដើម្បីបង្ហាញពីលទ្ធផល នៃការសិក្សាដោយផ្តោតលើចំនុចជាក់លាក់មួយចំនួន។

ដោយទទួលបានការអនុញ្ញាតពីលោកសាស្ត្រាចារ្យ ឈាង រ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល, លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត យក់ សម្បត្តិ ដែលបានអញ្ជើញជាគណៈអធិបតី បើកសិក្ខាសាលាការផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវ អំពីការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការព្យាបាលបង្ការជំងឺរបេងសម្ងំ ក្នុងចំណោមអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅកម្ពុជា (Optimizing Latent Tuberculosis Treatment Initiation In Cambodia Among People Living with HIV)ដែលហៅកាត់ខ្លីថា OPTICAM បានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងថា ក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃ និងប្រកបដោយគតិបណ្ឌិតរបស់ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា ក្រសួងសុខាភិបាលបានអនុវត្ដនូវគោលនយោបាយអាទិភាពទី១ គឺផ្តោតលើការពង្រឹងសេវាថែទាំសុខភាព ឆ្ពោះទៅរកការគ្របដណ្តប់សេវាសុខភាពជាសកល។

ជាមួយនឹងអាទិភាពនេះ វិធានការគន្លឹះចំនួន៣ ក៏ត្រូវបានអនុវត្ដ ដោយផ្តោតជាចម្បងលើការពង្រឹងសមត្ថភាពផ្តល់សេវាសុខភាពបឋមនៅមូលដ្ឋាន។

លោកស្រីបានបន្ដថា ក្រសួងសុខាភិបាល បានអនុវត្តវិធានការគន្លឹះទាំងនេះ ដោយសម្រេចបានលទ្ធផលការងារគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដើម្បីចូលរួមកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ស្របតាមយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈការដាក់ចេញនូវផែនការយុទ្ធសាស្ត្រសុខាភិបាលជាបន្តបន្ទាប់ សំដៅលើកកម្ពស់គុណភាពនៃជីវិត កាត់បន្ថយអត្រាឈឺ និងអត្រាមរណភាពឱ្យបានជាអតិបរិមា តាមរយៈការពង្រឹងសេវាសុខាភិបាល ការផ្តល់សេវាសុខាភិបាលប្រកបដោយគុណភាពសមធម៌ តាមរយៈការប្រើប្រាស់បណ្ណសមធម៌ ការគាំពារសង្គម និងក្រមសីលធម៌ខ្ពស់ ដោយគ្មានការរើសអើងដោយផ្តោតលើប្រជាជនជាស្នូល (People Center) រួមទាំងអ្នករស់នៅជាមួយមេរោគអេដស៍ អ្នកជំងឺរបេង និងក្រុមប្រប្រឈមមុខនឹងការឆ្លងមេរោគអេដស៍ និងមេរោគរបេងផងដែរ។

យោងតាមរបាយការណ៍របស់ NCHADS កម្ពុជាបានប្រែក្លាយពីប្រទេសដែលមាន អត្រាប្រេវ៉ាឡង់នៃមេរោគអេដស៍ខ្ពស់ក្នុងតំបន់អាស៊ី កាលពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០៣ មាន ១,១% ឱ្យថយចុះមកត្រឹម ០,៥% នាឆ្នាំ២០២២ ហើយកម្ពុជាបានស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងប្រាំពីរទូទាំងសកលលោក ដែលសម្រេចបានទិសដៅ ៩០-៩០-៩០ នៅឆ្នាំ២០១៧ ។បើប្រៀបធៀបទៅនឹងទិសដៅ ៩៥-៩៥-៩៥ ដែលយើងបានប្តេជ្ញាសម្រេចឱ្យបានត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ លទ្ធផលគិតត្រឹមចុងឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាសម្រេចបាន ៨៦% នៃអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍បានដឹងពីស្ថានភាពមេរោគ អេដស៍ ៩៩% នៃអ្នកដឹងពីស្ថានភាពផ្ទុកមេរោគអេដស៍ បានទទួលការព្យាបាលដោយឱសថប្រឆាំងមេរោគអេដស៍ និង ៩៨% នៃអ្នកកំពុងទទួលការព្យាបាលដោយឱសថប្រឆាំងមេរោគអេដស៍ មានបន្ទុកមេរោគអេដស៍ក្នុងឈាមត្រូវបានបង្ក្រាប ។

លោកស្រីបានគូសបញ្ជាក់ថា «យើងក៏ត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែងបន្ថែមទៀតលើការបង្ការ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាននូវ ៩៥ ទី១ និងពង្រឹង និងពង្រីកការទទួលសេវាព្យាបាលជំងឺកាមរោគ និងសេវាគ្រប់គ្រងជំងឺមិនឆ្លង សេវាសុខាភាពផ្លូវចិត្តជូនអ្នកជំងឺអេដស៍ ផងដែរ»។ លទ្ធផលដ៏ត្រចះត្រចង់នេះ គឺសរបញ្ជាក់ថា ក្រសួងសុខាភិបាល មន្ត្រីសុខាភិបាលថា្នក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិដោយមានការចូលរួមយ៉ាងសកម្មពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងសហគមន៍ បាននិងកំពុងផ្តល់សេវាបង្ការជំងឺអេដស៍ ថែទាំ និងព្យាបាលជូនអ្នករស់នៅជាមួយមេរោគអេដស៍ ប្រកបដោយគុណភាព ប្រសិទ្ធភាព និងការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ហើយប្រទេសកម្ពុជាក៏ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា ជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសក្នុងតំបនអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលមានអត្រាគ្របដណ្តប់ នៃសេវាព្យាបាលអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ខ្ពស់បំផុត។

«ក្រោមការដឹកនាំរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល តាមរយៈមជ្ឈមណ្ឌលជាតិកំចាត់រោគរបេង និងហង់សិន ការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺរបេងមានការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អត្រាស្លាប់ក្នុងចំណោមនុស្ស ១០០,០០០នាក់ បានធ្លាក់ចុះពី ៤២ករណី មកត្រឹម ២១ករណីក្នុងឆ្នាំ២០០០ ហើយអត្រាអាំងស៊ីដង់ក្នុងចំណោមប្រជាជន ១០០,០០០នាក់ ក៏បានធ្លាក់ចុះពី ៥៧៩ករណី មកត្រឹម ២៨៨ករណី នៅឆ្នាំ២០២២។ ជាមួយនឹងសមិទ្ធផលដ៏ប្រសើរនេះ កម្ពុជាត្រូវបានអង្គការសុខភាពពិភពលោកដកចេញពីបញ្ជីប្រទេសដែលមានបន្ទុកជំងឺ របេងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងឆ្នាំ ២០២០»។ យុទ្ធសាស្រ្តបញ្ចប់ជំងឺរបេងរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក គឺកាត់បន្ថយអត្រាស្លាប់ដោយរបេងឱ្យបាន ៩៥% ហើយបន្ថយអត្រាអាំងស៊ីដង់ជំងឺរបេងឱ្យបាន ៩០% រវាងឆ្នាំ ២០១៥ ដល់២០៣៥»។ នេះតាមការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់លោកស្រី យក់ សម្បត្ដិ។

ផែនការយុទ្ធសាស្រ្តជាតិដើម្បីបញ្ចប់ជំងឺរបេងនៅកម្ពុជា ២០២១- ២០៣០ មានគោលដៅរួម គឺពន្លឿនការកាត់បន្ថយអត្រាអាំងស៊ីដង់ជំងឺរបេងឱ្យបាន ៨០% និង មរណភាពឱ្យបាន ៩០% នៅត្រឹមដំណាច់ឆ្នាំ២០៣០ ធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៥ ស្របតាមគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព (SDG)។ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅនេះ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិទាំងពីរ (NCHADS និង CENAT) សហការគាំទ្រដៃគូអភិវឌ្ឈន៍ អ្នកផ្តល់សេវា សុខាភិបាលថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ត្រូវការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាលជំងឺរបេងសកម្មឱ្យបានច្រើន និងទាន់ពេលវេលា និងត្រូវបង្កើនការព្យាបាលបង្ការជំងឺរបេងសម្ងំ ក្នុងចំណោមអ្នករស់នៅជិតស្និទ្ធនឹងអ្នកជំងឺរបេង និងអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ដើម្បីការពារពួកគាត់កុំឱ្យកើតជំងឺរបេងសកម្ម៕